Lisette van der Molen, logopediste en coördinator van het revalidatieprogramma voor hoofd-halspatiënten, kreeg 13 april jl. tijdens de voorjaarsvergadering van de KNO-vereniging een prijs uitgereikt van het Michiel Keijzer Fonds. De prijs is voor het beste promotieonderzoek op het gebied van hoofd-halsoncologie van de afgelopen 10 jaar (2008-2017). De ingezonden proefschriften dienden een bijdrage te leveren aan de verbetering van de kwaliteit van zorg en/of de kwaliteit van leven voor de patiënt met hoofd-halscarcinoom.
Lisette kreeg de prijs voor haar proefschrift: “Preventive rehabilitation in patients treated with chemoradiation for advanced head and neck cancer”. Uit de aanbeveling van het hoofd van het academische centrum: “Dit onderzoek betrof de revalidatie van hoofd-halskankerpatiënten. Een onderdeel ervan was de eerste gerandomiseerde trial met preventieve slikoefeningen bij chemoradiatie patiënten. Dit onderzoek heeft geleid tot het oprichten van een hoofd-halsrevalidatiecentrum.” In het onderzoek wordt onder andere het positieve effect vastgesteld van het voor de behandeling starten met slikoefeningen.
Archive for Nieuws – Page 2
Op woensdag 21 maart vindt in het Antoni van Leeuwenhoek een informatiemiddag plaats voor gelaryngectomeerde patiënten. Tijdens deze middag zal schrijver Willem Melchior het eerste exemplaar van zijn boek “Alles wat was” uitreiken aan Bénédicte Ficq, de advocate die namens een aantal organisaties aangifte heeft gedaan tegen de tabaksindustrie. Het boek is gebaseerd op dagboekaantekeningen die hij maakte tijdens zijn behandeling voor keelkanker in het Antoni van Leeuwenhoek. In Vrij Nederland staat een interview met hem: https://www.vn.nl/willem-melchior/
Op 14 december is het Verwelius 3D-lab geopend. Nu nog vooral gericht op hoofd-halschirurgie en -oncologie, maar ook andere specialismes kunnen er gebruik van maken. Wat gebeurt er in dit 3D-lab en welke mogelijkheden biedt dit? Promovendus Robert van Veen licht het toe.
Wat is het 3D-lab?
Het 3D-lab is geen laboratorium in de klassieke zin van het woord. Het is een ruimte midden tussen de kantoren van de staf van de hoofd-halschirurgie en -oncologie (HHC). We beschikken over twee goede grafische computers met daarop 3D-software en een 3D-printer. In het lab kunnen CT- en MRI-beelden binnengehaald worden voor analyse en bewerking. Met de printer kunnen we 3D-anatomische modellen en zelfontworpen experimentele medische hulpmiddelen printen. Daarnaast vormt het een platform voor innovatie en onderzoek naar 3D-technologie in de hoofd-halschirurgie.”
Welke mogelijkheden ontstaan er door het 3D-lab?
“Dit 3D-lab geeft clinici de mogelijkheid om bestaande chirurgische interventies te verbeteren door niet meer in 2D maar veel inzichtelijker, in drie dimensies te plannen. Het lab wordt gerund door twee technisch/fysisch en medisch onderlegde wetenschappers in nauwe samenwerking met clinici. Hierdoor wordt de 3D-technologie toegankelijk voor klinische toepassingen. We richten ons in eerste instantie op twee toepassingen, namelijk 3D-technologie voor virtueel geplande resecties en reconstructies van de onderkaak en die van de bovenkaak (bijholte). Voor de onderkaak gaan we bijvoorbeeld patiënt-specifieke zaagmallen ontwerpen voor zowel de onderkaak als het kuitbeen waarmee het ontstane defect wordt gereconstrueerd. Bij de bovenkaak- en bijholteresecties willen we gaan onderzoeken of we de klosprothese, die de resectieholte opvult, in 3D vooraf al kunnen printen. Focus van deze onderzoekslijnen ligt op het verbeteren van tumorvrije marges, postoperatieve functie en tandheelkundige rehabilitatie door 3D-technologie en printing. We verwachten hiermee een bijdrage te leveren aan een efficiëntere behandeling, een langere overleving en betere kwaliteit van leven voor de patiënt.”
Wat is het belang voor het Antoni van Leeuwenhoek?
“Door het oprichten van een eigen 3D-lab binnen het Antoni van Leeuwenhoek kunnen we de samenwerking met andere 3D-labs in Nederland vormgeven. We hebben inmiddels goede contacten met 3D-labs van het UMCG, VUmc, AMC en het Radboud. Door verdere gezamenlijke ontwikkeling van toepassingen van 3D-technologie binnen de hoofd-halschirurgie kan patiëntenzorg verbeterd worden en kunnen wij onderzoeksprojecten initiëren en het AVL sterker op de kaart te zetten als innovatief ziekenhuis. We richten ons in eerste instantie op toepassingen binnen de HHC. Ook werken wij inmiddels al nauw samen met disciplines zoals de Radiotherapie, Radiologie en gerelateerde onderzoeksgroepen zoals de Image Guided Surgery Groep van Theo Ruers. Het lab staat in principe open voor alle disciplines binnen het Antoni van Leeuwenhoek die 3D-technieken zouden willen implementeren of innovatieve ideeën verder zouden willen uitwerken op dit gebied.”
Hoe is het 3D-lab tot stand gekomen?
“Samen met Maarten van Alphen heb ik eerst een inventarisatie gedaan naar de behoefde aan 3D printing en planning binnen de hoofd-halschirurgie. Daaruit bleek genoeg interesse en enthousiasme om de 3D-faciliteit binnen de HHC op te richten. We zijn heel blij dat de Verwelius Foundation bereid was dit initiatief te steunen met sponsoring van een staflid en apparatuur. Daarom noemen we het intern ook het Verwelius 3D-lab.”
Wat is het toekomstperspectief van het 3D-lab?
“Het is de bedoeling een zelfonderhoudend lab te creëren met financiering vanuit de kliniek maar zeker ook door onderzoeksvoorstellen gehonoreerd te krijgen. We hopen in de nabije toekomst de researchlijnen verder uit te breiden en een permanent onderdeel te worden van de HHC. Daarnaast hopen wij dat ook andere vakgroepen aansluiting vinden bij het 3D lab en met onze ondersteuning 3D technieken gaan implementeren in hun dagelijkse werkzaamheden.”
Gepersonaliseerde computermodellen kunnen de keuze voor de verschillende behandelingen bij hoofd-halskanker objectief vaststellen met inachtneming van de functionele gevolgen op spraak, slikken en kauwen. Eén van de belangrijke pijlers om deze modellen te personaliseren is het toevoegen van de patiënt-specifieke aansturing van de spieren om tot een functionele beweging te komen. Dit is het thema van het promotieonderzoek van technisch geneeskundige Merijn Eskes.
Wanneer er verwacht wordt dat operatief verwijderen van tumoren in het hoofdhalsgebied te grote gevolgen zal hebben kan besloten worden om uit te wijken naar alternatieve orgaansparende behandelingen. Deze beslissing is uiterst subjectief en hangt af van de persoonlijke ervaring van het behandelteam. Binnen het virtuele therapie project, een samenwerking tussen de Universiteit Twente (het MIRA instituut) en het Antoni van Leeuwenhoek, is men bezig deze keuze objectief en gemakkelijker te maken. Zij ontwikkelen patiënt-specifieke digitale dubbelgangers, waarop zij verschillende virtuele behandelingen willen uitvoeren om de patiënt-specifieke gevolgen hiervan in kaart te kunnen brengen.
Eén van de belangrijkere onderdelen om deze modellen te personaliseren zijn de activatiepatronen van spieren. De belangrijke functies in het hoofdhalsgebied hebben allen te maken met bewegingen en krachten, waarvan samentrekkende spieren de bron zijn. Oppervlakte-elektromyografie is een patiëntvriendelijke techniek waarmee de activiteit van verschillende gezichtsspieren gemeten kan worden. De gemeten spieractiviteit kan dan gebruikt worden in zogenaamde biomechanische modellen waarmee natuurgetrouwe bewegingssimulaties van bijv. gezichtsuitdrukkingen gemaakt kunnen worden. Met behulp van voorwaarts en achterwaarts modelleren kunnen de gevolgen wat betreft spieren en aansturing als ook mogelijke compensatoire activatiestrategieën in beeld worden gebracht.
Merijn Eskes heeft zich de afgelopen jaren gespecialiseerd in deze techniek en de toepassing van gemeten spiersignalen binnen biomechanische modellen van het gezicht. Hij zal de inhoud van zijn proefschrift presenteren en verdedigen op woensdag 13 december 2017, alwaar hij promoveert aan de Universiteit Twente.
Vijfde Europese week voor Hoofd-halskanker, 18-22 september 2017
De ‘Make Sense’ campagne en ‘awareness-week’, georganiseerd door de Europese Hoofd-Hals Vereniging (EHNS) streeft naar een groter bewustzijn van hoofd-halskanker. Via de Make Sense-campagne wil de EHNS ervoor zorgen dat de symptomen van hoofd-halskanker beter worden herkend, zodat patiënten eerder een arts consulteren en worden gediagnosticeerd en doorverwezen. Hierdoor kunnen de behandelingsresultaten en kansen op genezing voor patiënten met hoofd-halskanker verbeteren.
Meer informatie: http://makesensecampaign.eu/nl/
In de laatste editie van het Reade magazine Revalidiatie | Reumatologie staat een bijdrage over het multidisciplinair hoofd-halsrevalidatieprogramma dat wordt aangeboden aan patiënten in het Antoni van Leeuwenhoek. Ellen Passchier, casemanager, Stefanie Kerkhof, revalidatiearts en Lisette van der Molen, coördinator, geven uitleg over het programma. Klik hier om het artikel te lezen.
Since 1993 twelve successful AVL multidisciplinary symposia were held on the diagnosis and treatment of a variety of malignancies in the head and neck. Each audience constituted of a large number of highly interested (inter-)national specialists, actively participating in discussions. The forthcoming 13th symposium is focused on less common cancers: sinonasal and nasopharyngeal carcinoma. Both cancer types are characterized by an atypical symptomatology with negative effects on timely diagnosis and treatment. Adequate diagnosis and treatment of these cancers is strongly dependent on a multidisciplinary approach with active participation of various medical specialties. This symposium brings pitfalls in the diagnostic process of primary sinonasal cancer, nasopharyngeal cancer, surgical (reconstructive) techniques and multimodality treatment to the attention of the participants. Case report discussions are included as well as how to implement the acquired knowledge.
Click here to enter the symposium website
This complimentary, evidence-based, multidisciplinary Head and Neck Rehabilitation (HNR 2.0) programme in Dutch and English, developed in The Netherlands Cancer Institute-Antoni van Leeuwenhoek, is intended for other certified Head and Neck Cancer Centres in the Netherlands and beyond. The aim of publishing HNR 2.0 is to facilitate implementation of dedicated head and neck cancer rehabilitation in interested centres and to enable increasing numbers of (advanced) head and neck cancer patients access to this much needed form of multidisciplinary, specialised after care. The authors grant permission to copy and use all content and supplements for patient care, teaching and research after proper citation and notification (mail to: kno@nki.nl).
Het in 2002 gepubliceerde leerboek “Reukrevalidatie na totale laryngectomie: een handleiding voor gelaryngectomeerden” is nu beschikbaar in digitale vorm. De verwijzingen naar websites en boeken zijn geüpdate en de wetenschappelijke literatuur die over dit onderwerp sinds het verschijnen van dit boek is gepubliceerd, is toegevoegd. Naast het leerboek zijn er 2 digitale handboeken samengesteld op basis van de Power Point presentaties op de CD-ROM, die bij dit boek was bijgesloten. Deze handleidingen, één voor logopedisten en één voor patiënten, bevatten een aantal illustratieve video’s die het aanleren van de “Gaap-ruike methode” toelichten en vergemakkelijken.
| Via de 2e Stemwinkel zijn kookboeken te bestellen voor mensen met eet-, slik- en kauwproblemen. Onlangs is het derde deel uit deze reeks verschenen. Door op de afbeelding hiernaast te klikken kan dit worden besteld. |  |