Zorg voor gebit en mondslijmvlies
Wanneer de kaak, de speekselklieren of een gedeelte daarvan in het bestralingsgebied liggen, zal voorafgaand aan de bestraling een onderzoek door de tandartsen plaatsvinden.
Zowel mensen die hun eigen tanden en kiezen hebben als mensen met een gebitsprothese komen hiervoor in aanmerking.
Dit onderzoek bestaat uit:
- Met behulp van een röntgenfoto (OPG) worden de kaken en de mogelijk aanwezige tanden en kiezen beoordeeld. Mogelijke wortelresten en/of tanden of kiezen met ontstekingen of van slechte kwaliteit kunnen, na de bestraling, een risico en mogelijk ernstige problemen geven. Dit kan betekenen dat er een advies gegeven wordt om tanden of kiezen te laten behandelen of trekken. Is er sprake van ontstoken tandvlees dan zal er een verwijzing naar de mondhygiëniste plaatsvinden.
- Eveneens worden er afdrukken van uw gebit gemaakt. Op uw gebit worden zogenaamde gebitskapjes gemaakt die gebruikt worden tijdens de bestraling (weerkaatsing beperkend) en voor gebruik thuis (procedure fluoride-applicatie, zie hieronder).
- Bij dragers van een gebitsprothese wordt de pasvorm gecontroleerd om de kans te verminderen dat deze gedurende de bestraling last gaat veroorzaken.
Fluorkapje
Wanneer de speekselklieren in het bestralingsgebied liggen, kan het zijn dat er minder speeksel geproduceerd wordt. Door het gebrek aan speeksel ontstaat er een droge(re) mond en dan kan leiden tot sneller tandbederf. Om het gebit hiervoor te beschermen zal de tandarts fluoridekapjes maken (zie foto). U vult de kapjes met fluoridegel 1% die u op recept krijgt. De kapjes gebruikt u volgens onderstaande procedure en moet u dagelijks vanaf de bestralingsperiode gebruiken. Alléén op advies van de tandarts/mondhygiëniste mag u deze behandelingen afbouwen dan wel stoppen.
Gebruik Fluoridekapje
- poets eerst uw gebit nauwkeurig schoon
- u doet heel weinig fluoridegel in de kapjes en verdeelt dit gelijkmatig tot een dun filmlaagje
- plaats het kapje over de gebitselementen en verwijder indien nodig overtollig gel (gebruik eventueel een wattenstaafje)
- laat het kapje ongeveer 5 minuten in de mond
- na deze 5 minuten mag u het kapje verwijderen en de gel uitspugen, echter niet naspoelen en een half uur niet eten en drinken. Na dit half uur kunt u uw mond spoelen dan wel poetsen. Mocht u gel inslikken dan levert dit geen gevaar op voor uw gezondheid
- spoel het kapje schoon met koud/lauw water en leg het weg voor de volgende applicatie
Tijdens de bestraling
Om problemen in de mond te beperken is het belangrijk dat u een gezonde mond heeft voordat u aan de bestraling begint. Zowel mensen met eigen tanden en kiezen als met kunstgebitten dienen extra aandacht te besteden aan hun mondhygiëne.
Aanvullende adviezen:
- poets na iedere maaltijd en voor het slapen gaan met een zachte tandenborstel en tandpasta met fluoride
- reinig tussen uw tanden en kiezen met het voor u geadviseerde hulpmiddel(en)
- geef extra aandacht aan lipverzorging ter voorkoming van kloofjes. Gebruik hiervoor vaseline
- gebruik volgens voorschrift dagelijks de fluoridegel
Bij mensen met een gebitsprothese is de verzorging als volgt aan te raden:
- poets na iedere maaltijd uw kunstgebit, reinigen met zachte, niet schurende vloeibare zeep of afwasmiddel en een protheseborstel
- ’s ochtends en ‘s avonds de kaakwallen en gehemelte poetsen met een zachte baby-/kindertandenborstel en eventueel heel weinig tandpasta
- u kunt het beste uw kunstgebit reinigen boven een handdoek of boven de wasbak gevuld met water om bij vallen breken te voorkomen
- zonodig 1 x per week kalkaanslag (tandsteen) verwijderen door uw kunstgebit anderhalf uur in water (3 delen) en azijn (1 deel) te leggen. Daarna goed poetsen
- uw prothese ’s nachts uitdoen en in een bakje schoon water bewaren.
GEBRUIK GEEN BRUISTABLETTEN OF TANDPASTA OM UW GEBITSPROTHESE TE REINIGEN: dit tast het materiaal van uw prothese aan.
Tijdens de bestralingsperiode worden er afspraken gemaakt met de mondhygiëniste. Er is een spreekuur op de radiotherapie afdeling. Mondproblemen ten gevolge van de bestraling worden gesignaleerd en kunnen met extra, soms simpele adviezen, worden voorkomen, beperkt dan wel verzacht.
Na de bestraling
Bijwerkingen van de bestraling kunnen ook op lange termijn (rest)klachten geven. Het gebruik van fluoridegel met behulp van de kapjes mag daarom niet gestopt of afgebouwd worden zonder overleg met onze tandartsen/mondhygiënistes. Een frequent(er) bezoek aan uw eigen tandarts en mondhygiëniste is raadzaam.
Na bestraling dient uiterst terughoudend te worden opgetreden met het verwijderen van tanden en kiezen omdat er een groot risico is op een verslechterde botgenezing. Bij tanden en/of kiezen trekken wordt u uitdrukkelijk verzocht contact op te nemen met het secretariaat Hoofd-halsoncologie via telefoonnr. 020- 5122550. Zij zullen contact leggen met de desbetreffende hoofd-halschirurg, radiotherapeut of tandarts van het Antoni van Leeuwenhoek.