Op 14 december is het Verwelius 3D-lab geopend. Nu nog vooral gericht op hoofd-halschirurgie en -oncologie, maar ook andere specialismes kunnen er gebruik van maken. Wat gebeurt er in dit 3D-lab en welke mogelijkheden biedt dit? Promovendus Robert van Veen licht het toe.

Wat is het 3D-lab?

Het 3D-lab is geen laboratorium in de klassieke zin van het woord. Het is een ruimte midden tussen de kantoren van de staf van de hoofd-halschirurgie en -oncologie (HHC). We beschikken over twee goede grafische computers met daarop 3D-software en een 3D-printer. In het lab kunnen CT- en MRI-beelden binnengehaald worden voor analyse en bewerking. Met de printer kunnen we 3D-anatomische modellen en zelfontworpen experimentele medische hulpmiddelen printen. Daarnaast vormt het een platform voor innovatie en onderzoek naar 3D-technologie in de hoofd-halschirurgie.”

Welke mogelijkheden ontstaan er door het  3D-lab?

“Dit 3D-lab geeft clinici de mogelijkheid om bestaande chirurgische interventies te verbeteren door niet meer in 2D maar veel inzichtelijker, in drie dimensies te plannen. Het lab wordt gerund door twee technisch/fysisch en medisch onderlegde wetenschappers in nauwe samenwerking met clinici. Hierdoor wordt de 3D-technologie toegankelijk voor klinische toepassingen. We richten ons in eerste instantie op twee toepassingen, namelijk 3D-technologie voor virtueel geplande resecties en reconstructies van de onderkaak en die van de bovenkaak (bijholte). Voor de onderkaak gaan we bijvoorbeeld patiënt-specifieke zaagmallen ontwerpen voor zowel de onderkaak als het kuitbeen waarmee het ontstane defect wordt gereconstrueerd. Bij de bovenkaak- en bijholteresecties willen we gaan onderzoeken of we de klosprothese, die de resectieholte opvult, in 3D vooraf al kunnen printen. Focus van deze onderzoekslijnen ligt op het verbeteren van tumorvrije marges, postoperatieve functie en tandheelkundige rehabilitatie door 3D-technologie en printing. We verwachten hiermee een bijdrage te leveren aan een efficiëntere behandeling, een langere overleving en betere kwaliteit van leven voor de patiënt.”

Wat is het belang voor het Antoni van Leeuwenhoek?

“Door het oprichten van een eigen 3D-lab binnen het Antoni van Leeuwenhoek kunnen we de samenwerking met andere 3D-labs in Nederland vormgeven. We hebben inmiddels goede contacten met 3D-labs van het UMCG, VUmc, AMC en het Radboud. Door verdere gezamenlijke ontwikkeling van toepassingen van 3D-technologie binnen de hoofd-halschirurgie kan patiëntenzorg verbeterd worden en kunnen wij onderzoeksprojecten initiëren en het AVL sterker op de kaart te zetten als innovatief ziekenhuis. We richten ons in eerste instantie op toepassingen binnen de HHC. Ook werken wij inmiddels al nauw samen met disciplines zoals de Radiotherapie, Radiologie en gerelateerde onderzoeksgroepen zoals de Image Guided Surgery Groep van Theo Ruers. Het lab staat in principe open voor alle disciplines binnen het Antoni van Leeuwenhoek die 3D-technieken zouden willen implementeren of innovatieve ideeën verder zouden willen uitwerken op dit gebied.”

Hoe is het  3D-lab tot stand gekomen?

“Samen met Maarten van Alphen heb ik eerst een inventarisatie gedaan naar de behoefde aan 3D printing en planning binnen de hoofd-halschirurgie. Daaruit bleek genoeg interesse en enthousiasme om de 3D-faciliteit binnen de HHC op te richten. We zijn heel blij dat de Verwelius Foundation bereid was dit initiatief te steunen met sponsoring van een staflid en apparatuur. Daarom noemen we het intern ook het Verwelius 3D-lab.”

Wat is het toekomstperspectief van het  3D-lab?

“Het is de bedoeling een zelfonderhoudend lab te creëren met financiering vanuit de kliniek maar zeker ook door onderzoeksvoorstellen gehonoreerd te krijgen. We hopen in de nabije toekomst de researchlijnen verder uit te breiden en een permanent onderdeel te worden van de HHC. Daarnaast hopen wij dat ook andere vakgroepen aansluiting vinden bij het 3D lab en met onze ondersteuning 3D technieken gaan implementeren in hun dagelijkse werkzaamheden.”